یکی از قطعاتی که در دنیای برق و الکترونیک کاربرد زیادی دارد و ممکن است بسیاری از شما با آنها آشنایی داشته باشید، ترموستات ها هستند. آشنایی با این قطعات برای افرادی که با تجهیزات مختلف دارای ترموستات سروکار دارند، مسئله بسیار مهمی می باشد. ترموستات در وسایل و تجهیزات مختلف وظیفه کنترل درجه حرارت را برعهده دارد. این قطعات را با توجه به محل استفاده در مدل های گوناگون و سازگار با کاربردهای مختلف تولید و روانه بازار می کنند. برای آشنایی بهتر با این تجهیزات بهتر است که ابتدا با عملکرد آنها آشنا شوید، سپس کاربردهای مختلف آنها را بشناسید تا با توجه به موارد استفاده، انواع این محصولات را با هم بررسی کنیم. در ادامه این مطلب به شما می گوییم ترموستات چیست و انواع ترموستات را از نظر کاربرد با هم مورد بررسی قرار می دهیم.
ترموستات به زبان ساده یک کنترل کننده دمای الکتریکی یا الکترومکانیکی خودکار است که بیشتر برای تنظیم حرارت کاربرد دارد. همه ما در خانه یا محل کار خود از دستگاه های سرد کننده (مانند کولر، یخچال، فریزر و…) و دستگاه های گرم کننده (مانند بخاری برقی، سماور برقی و…) استفاده می کنیم. وجود ترموستات در این تجهیزات اجازه می دهد که کنترل خوبی روی درجه حرارت این وسایل داشته باشیم.
روند کاری ترموستات به این شکل است وقتی دما به حد مورد انتظار (یا دمایی که به صورت دستی روی تجهیزات نامبرده تنظیم کردیم) رسید، جریان الکتریکی که باعث ایجاد گرما یا هوای سرد می شود را قطع می کند و بعد از آن نیز در صورتی که دما دوباره تغییر کرد، ترموستات عمل کرده و سیستم را راه اندازی می کند تا دوباره دما به حالت اولیه مورد انتظار باز گردد. این که یک ترموستات بعد از چند درجه اختلاف دما مجددا عمل کند، بسته به ساختار و نوع آن دارد. البته انواع مختلف ترموستات در بخش های مختلف صنعت نیز کاربرد دارند و می توانند در زمینه های زیادی به ما کمک کنند. به عنوان مثال در بسیاری از موارد ترموستات ها به عنوان سنسور حرارتی به کار می روند و می توانند علاوه بر تنظیم دما، روند سنجش دما را نیز انجام دهند.
قبلا گفتیم که انواع ترموستات از نظر کاربرد با هم تفاوت زیادی دارند. از همین رو برای شناخت بهتر این محصولات آنها را بر اساس مراحل انجام کار، نوع سنسور به کار رفته در آنها، نحوه عملکرد، محل نصب و… به دسته بندی های مختلفی تقسیم می کنند. در صورتی که قصد آشنایی اصولی با ترموستات ها را دارید، بهتر است نسبت به این دسته بندی ها و معیارهایی که برای دسته بندی به آنها استناد شده است؛ توجه ویژه داشته باشید. برخی از این موارد عبارتند از:
بر اساس فصل کاربرد ترموستات هایی که برای استفاده در فصول مختلف مانند تابستانی یا زمستان طراحی و تولید شده اند را بر این اساس دسته بندی می کنند. البته در این میان ترموستات های دو فصلی نیز وجود دارند که امکان استفاده از آنها در فصول سرد و گرم سال را دارید.
بر اساس نوع سنسور استفاده شده در آنها در این دسته بندی ترموستات‌ها را به دسته‌های دیافراگمی، رئوستا، فانوسه‌ای و بی‌متالی تقسیم می‌کنند.
بر اساس تعداد دفعات کارکرد
در این دسته بندی ترموستات ها به سه دسته کلی پله ای، دو مرحله ای و تک مرحله ای تقسیم می شوند.
بر اساس رنج و رده
در این بخش ترموستات ها به دو دسته بالای صفر و زیر صفر تقسیم می شوند.
بر اساس کنترل دما
که در آن ترموستات ها را به دو دسته حرارتی و برودتی تقسیم می کنند.
بر اساس عملکرد
که به سه دسته تدریجی، وصلی و قطعی تقسیم می‌شوند.
بر اساس محل نصب و قرارگیری
در این دسته بندی ترموستات‌ها به انواع جداری، مستغرق، کانالی و اتاقی دسته بندی می‌شوند.
اولین نوعی از ترموستات که در این بخش به آن می پردازیم، ترموستات الکترومکانیکی است. همانطور که از نام این تجهیزات می توانید حدس بزنید، آنها با استفاده از تجهیزات مکانیکی کار می کنند. مهمترین آنها میکروسوئیچی است که وظیفه نهایی قطع و وصل کردن مدار را برعهده دارد. این نوع ترموستات در شرایط مختلف کاربرد بالا و به طور کلی عمر طولانی دارد. این تجهیزات را با نام Diastat یا ترموستات مویین نیز می شناسند و در آنها از بخش هایی مانند دیافراگم، لوله مویین و سنسور یا حسگر استفاده شده است.
روند کاری این تجهیزات بر اساس اصل انبساط مایعات انجام می شود و چنین است که وقتی دمای سنسور افزایش پیدا می کند، مایع از لوله مویین عبور کرده و به داخل دیافراگم می رسد و از این مرحله بع بعد روند انبساط آغاز می شود. روند انبساط باعث فعال شدن یک کلید فنری خواهد شد که می تواند مدار را قطع یا وصل کند. البته نمونه دیگری از ترموستات های الکترومکانیکی وجود دارد که عملکردشان با تکیه بر انبساط فلزات انجام می شود که بای متال نام دارند و در آنها روند فعال شدن کلید فنری و مدار، به شکل مستقیم و با انبساط فلزات انجام می شود.
ترموستات های الکترونیکی نمونه‌های جدیدتری از ترموستات هستند که می توانند دما را در وسایل مختلف بسنجند و یا آن را کنترل کنند. روند کاری این محصولات چنین است که ابتدا سنسورها اطلاعاتی راجع به وضعیت دمایی را به یک رله مینیاتوری انتقال می دهند. در صورتی که دمای ثبت شده بیشتر یا کمتر از حد مورد نظر بود رله عمل کرده و سیستم گرمایشی یا سرمایشی را برای جبران این کمبود یا زیاد بودن حرارت فعال می کند. استفاده از تجهیزات الکترونیکی در این ترموستات ها اجازه می دهند که کنترل بسیار دقیق تری روی عملکرد آنها داشته باشیم. به عنوان مثال ترموستات های دیجیتال که در زیر مجموعه ای تجهیزات قرار می گیرند، قابلیت برنامه ریزی شدن دارند و می توان روند کاری آنها را برای مدت زمان مشخصی (مثلا 1 هفته) تنظیم کرد.
معرفی ترموستات دیجیتال
در حقیقت نحوه عملکرد این نوع ترموستات قابل برنامه ریزی می باشد .به این صورت که می‌توان با یک برنامه مشخص روشن و خاموش شدن دستگاه‌های وابسته به ترموستات را به عنوان مثال برای یک هفته تنظیم کرد. برخی مواقع علت خاموش شدن آبگرمکن برقی بطور ناگهانی تنظیم شدن ترموستات دیجیتال روی یک زمان خاص است.
به نقل از سایت خدمت از ما نحوه عملکرد ترموستات یخچال ؛ ترموستات نقش مهمی را کارکرد صحیح یخچال و فریزر با کنترل دما دارد. داشتن یک دمای مناسب با محیط و فصل و سازگاری دما با وسایل نگهداری شده در فریزر و یخچال تا حد زیادی به نحوه عملکرد صحیح ترموستات یخچال و فریزر بستگی دارد.
معرفی انواع ترموستات از نظر کاربرد
حال که فهمیده ایم ترموستات چیست و انواع آن شامل چه چیزهایی هستند، نوبت به آن می رسد که سراغ دسته بندی مرسوم تری برویم. زمانی که در بازار قصد تهیه ترموستات را دارید باید بدانید قصد استفاده از آن برای چه تجهیزاتی را دارید و به همین دلیل است که باید انواع ترموستات را از نظر کاربرد بشناسید. در ادامه برخی از پرکاربردترین این محصولات را خدمت شما معرفی خواهیم کرد:
● ترموستات یخچال
یخچال و فریزر برای داشتن عملکرد بهتر باید بتوانند دما را در محدوده خاصی نگه دارند و دقیقا اینجاست که ضرورت استفاده از ترموستات در این وسایل به چشم می‌آید. ترموستات به کار رفته در این وسایل با نوع آنها و دما یا شرایط محیط سازگاری داشته باشد تا در این زمینه به مشکل برنخورید. استفاده از ترموستات مناسب و با کیفیت در یخچال، فریزر یا سایر وسایل سرمایشی و گرمایشی علاوه بر اینکه عملکرد این تجهیزات را بهبود می بخشد، باعث کاهش مصرف انرژی آنها در طولانی مدت نیز خواهد شد.
● ترموستات صنعتی
ترموستات های صنعتی خود دارای انواع مختلفی هستند و از آنها در مکان هایی مانند اتوکلاوها، دیگ های بخار، کوره‌های مختلف، گرمخانه‌ها و گلخانه ها استفاده می شود.
● ترموستات خودرو
ترموستات خودرو که معمولا بین موتور و رادیاتور وسیله نقلیه قرار می گیرد، وظیفه دارد که دمای موتور خودرو را در محدوده استانداردی نگه دارد. این تجهیزات تاثیر بسیار زیادی روی عملکرد مناسب خودروها دارند.
● ترموستات مورد استفاده در ساختمان
از این نوع ترموستات در سیستم های فن هواساز یا سیستم تهویه، شوفاژخانه مرکزی و… استفاده می شود.
● ترموستات‌های لوازم خانگی
از ترموستات هایی که در این دسته قرار می گیرند در لوازم خانگی مختلفی مانند آبگرمکن های برقی و گازی، فِرهای برقی، دستگاه های سرخ کن، سماور برقی و… استفاده می شود.
سلام خسته نباشید . . . چرا باید از ترموستات توی وسایل گرمایشی یا سرمایشی استفاه کنیم ؟
سلام .. باعث میشود که این وسایل هم عملکرد خوبی داشته باشند و هم کاهش مصرف انرژی آنها در طولانی مدت را در پی خواهد داشت .
خسته نباشید ترموستات هم موجود دارید؟
شما هم خسته نباشید
با مراجعه به لینک ترموسوئیچ و فیوز حرارتی می توانید محصول مورد نظر را پیدا کنید.
سلام ترموستات قابلمه ای دارید ؟
سلام وقت بخیر ترموستات قابلمه .